De weg in data

Sinds 2010 onderzoeken archeologen van de Radboud Universiteit Nijmegen het gebied tussen de vijfde en zesde mijl van de Via Appia Antica vanaf Rome. Tijdens het jaarlijkse veldwerk voeren ze opgravingen uit en meten ze alle archeologische resten nauwkeurig in. Hierbij gebruiken ze niet alleen de spade en de troffel, maar ook modern laser-apparatuur en digitale fotografie.

Voor het documenteren van alle onderzoeksgegevens heeft het Spatial Information Laboratory (SPINlab)  van de Vrije Universiteit Amsterdam in nauwe samenwerking met het Netherlands eScience Center een data infrastructuur ontwikkeld waarmee alle gegevens in een virtuele 3D omgeving kunnen worden opgeslagen en later worden gedocumenteerd.

Op de data infrastructuur zijn verschillende digitale tools ontwikkeld waarmee het gebied op een virtuele manier kan worden gevisualiseerd en en geanalyseerd. Dit instrumentarium wordt gebruikt om om te begrijpen hoe de weg er in de Romeinse tijd heeft gefunctioneerd, hoe deze eruit heeft gezien en hoe deze door de tijd heen is veranderd. Hiertoe moest data worden verzameld van duizenden brokstukken en ruïnes, verspreid over het gebied langs de weg. Data over de locatie, de grootte, vorm en materiaal, decoraties en inscripties. Ook data uit opgravingen van restanten van monumenten. Al deze data is verzameld en beschikbaar gemaakt in een virtueel 3D model.

Voor het driedimensionaal inmeten is de hulp ingeschakeld van Fugro GeoServices. Met het DRIVE-MAP systeem is het onderzoeksgebied vanaf de weg met een extreme nauwkeurigheid gescand.

Het systeem gebruikt een panoramacamera, hoge resolutie fotocamera’s en laserscanners tegelijkertijd. Met een GNNS ontvanger is de resulterende 3D puntenwolk meteen te relateren aan de exacte positie op het aardoppervlak. De DRIVE-MAP dataset is vervolgens aangevuld met 3D modellen gegenereerd door de range image techniek fotogrammetrie. Simpel gezegd genereert deze techniek 3D objecten op basis van overlappende patronen in foto’s.

Rens de Hond bij Universiteit van Nederland

Om op basis van deze data een informatiesysteem te maken dat bruikbaar is voor archeologen als analyse tool hebben het SPINlab en het Netherlands eScience Center de handen ineen geslagen. Gezamenlijk hebben zij een data-infrastructuur ingericht die op allerlei platforms bruikbaar is.

Maurice de Kleijn bij Scientific Visualization

Het 3D model van de Via Appia is in de tentoonstelling REVISTED prachtig gecombineerd met het kunstproject van Krien Clevis, waarin de Via Appia door de tijd heen wordt getoond via beeldmakers, hun beelden en standpunten.

Lees ook de wetenschappelijke artikelen 
over het project:

de Kleijn, M., de Hond, R. J. F., & Martinez-Rubi, O. (2016). A 3D GIS Infrastructure for “Mapping the Via Appia”. Digital Applications in Archaeology and Cultural Heritage, 3(2) [download]

Oscar Martinez-Rubi, Maurice de Kleijn, Stefan Verhoeven, Niels Drost, Jisk Attema, Maarten van Meersbergen, Rob van Nieuwpoort, Rens de Hond, Eduardo Dias & Pjotr Svetachov (2016) Using modular 3D digital earth applications based on point clouds for the study of complex sites, International Journal of Digital Earth, 9:12, 1135-1152 [download]